مشاوره رایگان

گالاکتوره؛ ترشح شیر از پستان

با باردار شدن زنان،غده هیپوفیز با افزایش سطح پرولاکتین-که هورمون تولید کننده شیر در بدن است- در خون مادر باعث تولید شیر در پستان ها می شود. به غیر از اواخر دوران بارداری و همچنین در دوران شیردهی امکان دارد افراد شاهد ترشح شیر از پستان های خود باشند.

ترشح شیر از پستان در دورانی به جز دوران شیردهی مادران، اصطلاحا گالاکتوره گفته می شود. گالاکتوره یا ترشح شیر معمولا از هر دو پستان و به صورت دو طرفه است. این حالت با تولید طبیعی شیر از پستان مادر ارتباطی ندارد. این وضعیت می تواند برای زنان بعد از اتمام دوران شیردهی، زنانی که تا کنون اصلا فرزند نداشته اند، زنان یائسه و حتی مردان و نوزادان رخ دهد.

نشانه ها و علائم گالاکتوره:

علائم مرتبط با گالاکتوره می تواند شامل موارد زیر باشد:

  • ترشح مداوم یا متناوب شیر از پستان
  • خارج شدن ترشحات شیری به صورت خود به خودی و یا با دستکاری و تحت فشار
  • ترشح شیر از چند مجرا
  • ترشح شیر از هر دو پستان
  • دوره های نا منظم قاعدگی
  • سردرد و مشکلات بینایی(از علائم نادر)

لازم به ذکر است تا یکی دو سال و حتی چهار سال بعد از اتمام دوره شیردهی در زنان، ترشح شیر طبیعی ست و نیاز به درمان و مصرف دارو برای قطع ترشحات در این افراد نیست.

گالاکتوره به خودی خود یک بیماری محسوب نمی شود اما می تواند نشانه یک مشکل اساسی در سلامتی شما باشد.

دقت داشته باشید ترشحات غیر شیری از نوک پستان،به خصوص ترشحات خونی،زرد یا شفاف که معمولا به صورت یک طرفه و از یک مجرا خارج می شوند نیاز به پیگیری و مراجعه به پزشک متخصص دارند.مخصوصا اگر همزمان علایم مشکوک دیگری هم داشته باشید، مثلا وجود توده در پستان و … .

برای اطلاعات بیشتر در رابطه با ترشح از نوک پستان توصیه می شود مقاله ترشح از نوک پستان؛ ترشحات پستان خطرناک و بی خطر کدامند؟ را مطالعه فرمایید.

دلایل گالاکتوره:

اغلب گالاکتوره از ترشح بیش از حد هورمون تولید کننده شیر در هنگام تولد نوزاد-پرولاکتین- توسط غده هیپوفیز در خون ناشی می شود. هیپوفیز یک غده کوچک لوبیا شکل در مغز است که چندین هورمون را تنظیم و ترشح می کند.

دلایل ممکن برای گالاکتوره می تواند شامل موارد زیر باشد:

  • استفاده از داروهایی برای درمان مشکلات و بیماری های دیگر مانند داروهای آرام بخش خاص، داروهای ضد جنون ، داروهای ضد افسردگی و دارو های ضد فشارخون
  • استفاده از مواد مخدر
  • استفاده از بعضی داروها و مکمل های گیاهی مانند رازیانه ، دانه شنبلیله و …
  • مصرف قرص های ضد بارداری
  • وجود تومور در غده هیپوفیز(پرولاکتینوما) یا دیگر اختلالات غده هیپوفیز
  • کم کاری غده تیرویید
  • بیماری مزمن کلیوی
  • تحریک و دستکاری بیش از حد نوک پستان، حتی گاهی افراد در اثر خود آزمایی مکرر  و وسواس گونه پستان و نوک پستان باعث ایجاد ترشحات می شوند. همچنین در موارد نادری اصطکاک طولانی مدت لباس با نوک پستان می تواند باعث ایجاد این عارضه شود.
  • آسیب عصبی به دیواره سینه مانند جراحی قفسه سینه، سوختگی شدید در ناحیه قفسه سینه، جراحی یا تومور و در کل هر گونه آسیب به نخاع
  • استرس
  • گاهی حتی میزان پرولاکتین در خون فرد طبیعی ست اما چون بافت پستان ها به پرولاکتین در خون حساس شده اند، شخص شاهد ترشح شیر از پستان خواهد بود.

گاهی پزشکان نمی توانند علت گالاکتوره را پیدا کنند. به این موارد اصطلاحا گالاکتوره ایدیوپاتیک گفته می شود.

ترشح شیر از پستان در مردان ممکن است با کمبود هورمون تستسترون-هیپوگنادیسم مردان- رخ دهد و معمولا با بزرگ شدن پستان-ژنیکوماستی- در آقایان همراه می باشد.

گالاکتوره در نوزادان نیز به صورت نادر بروز می کند.سطح بالای استروژن مادران گاهی از جفت عبور می کند و این باعث بزرگ شدن بافت پستان همراه با ترشح شیر از نوک پستان نوزاد می شود.این ترشحات معمولا موقتی ست و به صورت خودبه خودی رفع می شود.در صورت تداوم این حالت باید به پزشک مراجعه کرد.

روش تشخیص گالاکتوره

گاهی یافتن علت اصلی ترشح شیر، به دلیل احتمالات زیاد، می تواند کار مشکل و پیچیده ای باشد.

انجام تست ها و معاینات زیر به پزشک برای تشخیص علت کمک می کند:

  • معاینه فیزیکی پستان برای بررسی توده و دیگر موارد مشکوک در پستان و خارج کردن و بررسی مقداری از شیر با معاینه ملایم اطراف نوک پستان
  • آزمایش مایعات خارج شده از نوک پستان برای بررسی وجود قطرات چربی در آنها
  • آزمایش خون برای بررسی سطح پرولاکتین در خون، اگر میزان پرولاکتین در خون بالا باشد پزشک احتمالا سطح هورمون تحریک کننده تیرویید-THS- را بررسی می کند.
  • آزمایش بارداری برای حذف بارداری به عنوان گزینه احتمالی
  • دستور انجام ماموگرافی، سونوگرافی و یا هردو در صورتی که پزشک در هنگام معاینه فیزیکی توده ای در پستان شما لمس کند یا دیگر علایم مشکوک را در پستان شما مشاهده کند.
  • MRI مغز برای بررسی تومور در غده هیپوفیز یا سایر ناهنجاری های غده هیپوفیز  در صورتی که سطح پرولاکتین شما در آزمایش خون بالا باشد.
  • اگر پزشک مشکوک باشد دارویی که شما مصرف می کنید عامل ایجاد گالاکتوره برای شما باشد، ممکن است از شما بخواهد برای مدت کوتاهی به صورت آزمایشی و البته با مشورت پزشک مربوطه مصرف دارو را متوقف کنید و در صورت تمام شدن ترشحات مقدار یا نوع دارو را با نظر پزشک مربوطه تغییر دهند.

درمان گالاکتوره

درمان انتخابی برای متوقف کردن گالاکتوره، بسته به علت ایجاد ترشحات دارد. گاهی نیز به درمان خاصی نیاز نیست و ترشحات به صورت خود به خودی و بدون تجویز دارو برطرف می شوند. همانطور که قبلا گفته شد برای مادران بعد از پایان شیردهی تا یک الی چهارسال نیاز به درمان وجود ندارد و فقط توصیه می شود از دستکاری مداوم پرهیز شود.

علت اصلی درمان احتمالی
مصرف بعضی داروها متوقف کردن مصرف دارو،تغییر مقدار یا تجویز داروی جایگزین در صورت تایید پزشک مربوطه
کم کاری تیرویید مصرف داروهای مرتبط برای کنترل غده تیرویید
تومور در غده هیپوفیز مصرف دارو برای کوچک کردن غده و یا جراحی برای برداشتن آن
دلایل نا شناخته مصرف امتحانی داروهایی که پزشک برای پایین آوردن سطح پرولاکتین خون ، کم کردن و یا متوقف کردن ترشحات شیری از نوک پستان تجویز می کند.عوارض این داروها معمولا شامل حالت تهوع، سرگیجه و سردرد است.

اغلب گالاکتوره ایدیوپاتیک به صورت خودبه خودی از بین می رود. به خصوص اگر نوک پستان را تحریک و دستکاری نکنید و مصرف داروهای محرک در این زمینه را متوقف کنید.

گالاکتوره یک اختلال هورمونی محسوب می شود و ارتباطی با سرطان پستان ندارد.